Jak rządy europejskich państw reagują na koronawirusa?

Rozwiązania gospodarcze w czasach koronawirusa – jak wygląda to w poszczególnych krajach?

Obecna sytuacja w związku z pandemią korona wirusa niesie ze sobą wiele uzasadnionych obaw, które tyczą się nie tylko zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, ale także gospodarki. Trudno jest już teraz prognozować skutki tej katastrofy, ponieważ w dużej mierze będzie to zależne od działań, jakie podejmą poszczególne kraje.

Nie ulega wątpliwości, że wyjątkowe rozwiązania gospodarcze będą konieczne zarówno po to, by wspomóc przedsiębiorców, jak i całe państwo, a tym samym utrzymać ład międzynarodowy. Kryzysu nie da się uniknąć, jednak można zminimalizować jego skutki. Jakie więc działania podejmują rządy krajów najbardziej dotkniętych pandemią?

Polska gospodarka a koronawirus

W Polsce przyjęto program nazwany Tarczą Antykryzysową. Na razie jest on w fazie przygotowania, dlatego na bieżąco będziemy poznawać kolejne rozwiązania. Jego łączna wartość szacowana jest na 212 mld zł. Pierwszą kwestią jest obietnica odroczenia spłaty kredytów dla przedsiębiorców. Pakiet ten ma obejmować pięć głównych filarów:

Bezpieczeństwo pracowników – o wartości 30 mld zł. W jego skład wchodzi dofinansowanie elastycznego zatrudnienia, odroczenie płatności za media, finansowanie postojowego dla samozatrudnionych i dla umów cywilnoprawnych, a także dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla osób opiekujących się dzieckiem w wieku do 12 lat, wakacje od obowiązków administracyjnych, wakacje kredytowe oraz ochrona konsumentów i pożyczkobiorców, wydłużenie elastycznego czasu pracy i dodatkowe wsparcie dla osób niepełnosprawnych.
Finansowanie przedsiębiorców – jego wartość szacuje się na 73,2 mld zł, przy czym 68,3 mld zł przeznaczone jest na środki płynnościowe, zaś kolejne 4,9 mld zł na wydatki. W filarze tym brane są pod uwagę następujące kwestie: finansowanie instytucji rozwoju Grupy PFR oraz leasingu dla firm transportowych, pożyczka dla mikrofirm w wysokości 5000 zł, odroczenie bądź rozbicie na raty składek ZUS, likwidacja kar za opóźnienia w przetargach publicznych, przedłużenie bankowych kredytów obrotowych, a także rozliczenie straty z tego roku w następnym roku i polityka drugiej szansy.
Ochrona zdrowia – wysokość kwoty na ten filar wynosi 7,5 mld zł, przy czym obejmuje ona dofinansowywanie infrastruktury w obrębie służby zdrowia, finansowanie rozwiązań dotyczących walki z koronawirusem, umożliwienie funkcjonowania infolinii pacjenta na jak najwyższym poziomie oraz dodatkowe finanse dla cyfryzacji opieki zdrowotnej.
Wzmocnienie systemu finansowego – filar o wartości 70,3 mld zł, który przeznaczony będzie na pakiet regulacyjny Komisji Nadzoru Finansowego i Ministerstwa Finansów oraz na pakiet płynnościowy Narodowego Banku Polskiego.
Program inwestycji publicznych – na ten filar przeznaczone będzie 30 mld zł, a w jego skład wchodzić mają: stworzenie Funduszu Inwestycji Publicznych, poprawa infrastruktury i cyfryzacji, transformacja energetyczna, modernizacja szpitali i szkół, rozwój biotechnologii i farmacji, a także inne działania antykryzysowe.

Jakie znaczenie dla przedsiębiorców ma Tarcza Antykryzysowa? Wbrew pozorom nie tak duże, jak mogłoby się wydawać.

Bezpieczeństwo pracowników zapewnia głównie pierwszy filar. Oznacza to, że wynagrodzenie pracownika w 40% pokrywać będzie państwo, przy czym chodzi tu o maksymalnie średnie wynagrodzenie. Osoby samozatrudnione oraz prowadzące własną działalność gospodarczą również mogą liczyć na rozwiązania pomocowe. Państwo zapewni im środki w wysokości do 80% minimalnego wynagrodzenia. Na pomoc przedsiębiorstwom i pracownikom ma być przeznaczone ponad 103 mld zł, a więc około 49% całości planowanego budżetu.

Rozwiązania gospodarcze we Włoszech

We Włoszech podjęto decyzję o wprowadzeniu programu „Cura Italia”. W ramach działań na walkę z gospodarczymi skutkami koronawirusa przeznaczone zostanie 25 mld euro. 10 mld to środki pomocowe dla firm i pracowników, zaś 3 mld dla służby zdrowia i Obrony Cywilnej.

Ponadto program ma zapewniać 600 euro rekompensaty za marzec dla osób prowadzących działalność gospodarczą i dla pracowników sezonowych z sektora turystyki.

Kwestia podatków wygląda tu podobnie jak w przypadku innych krajów – zostaną one odroczone lub rozłożone na raty, jednak rozwiązanie to będzie obowiązywać wyłącznie firmy, których dochód nie przekracza dwóch milionów euro rocznie. Optymistycznym faktem dla pracowników jest to, iż firmy nie będą mogły zwolnić ich przez co najmniej dwa następne miesiące. Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie voucheru na opiekunkę o wartości 600 euro dla osób, które nie wykorzystają przysługującego im prawa do 15-dniowego urlopu rodzicielskiego w przypadku posiadania dziecka w wieku do 12 lat.

Poza tym 500 milionów euro przeznaczy się na wspomożenie sektora lotniczego, a 150 milionów euro na działania mające stymulować promocję włoskich produktów oraz samych Włoch.

Gospodarka we Francji

Francuski rząd zapowiedział, że 45 mld euro zostanie przekazane dla przedsiębiorców na walkę ze skutkami gospodarczymi koronawirusa. Dodatkowo firmy zmagające się z problemami będą zwolnione z opłat za czynsz, gaz i prąd.

W dużej mierze środki z całej puli pakietu pomocowego wykorzystane będą na odroczenie płatności podatkowych oraz kosztów wynagrodzeń, a także na całkowite anulowanie tych kosztów dla firm, które zagrożone są upadłością. Dodatkowo prezydent Emmanuel Macron zapowiedział, iż rząd zapewni możliwość pożyczek o łącznej wartości 300 mld euro. Rząd zaleca także wspieranie rodzimych przedsiębiorców poprzez zakup lokalnych produktów, co ułatwi firmom utrzymanie się na rynku.

Niemcy — gospodarka a koronawirus

W Niemczech zapowiedziano, że na ratowanie gospodarki w związku z pandemią przeznaczone zostanie łącznie 500 mld euro. Co ważne, pakiet pomocowy ma wesprzeć nie tylko małych przedsiębiorców – tak jak w Polsce — ale także duże firmy. Na samo wsparcie rząd planuje wydać 500 mld euro, zaś dla mikroprzedsiębiorców przypadnie 40 mld euro.

Firmy, które będą miały poważne problemy z płynnością finansową, będą mogły liczyć na odroczenie składek i podatków. Dodatkowo obowiązywać będzie łatwiejszy dostęp do pożyczek udzielanych przez państwowy bank rozwoju.

Wielka Brytania — rozwiązania gospodarcze

W Wielkiej Brytanii premier Boris Johnson zapowiedział powstanie rozszerzonego pakietu wsparcia dla pracowników. Dotychczas wiadomo, że rząd planuje 330 mld funtów pożyczek, a także 20 mld funtów na inne formy pomocy, w tym na dotacje dla przedsiębiorstw i na obniżenie podatków. Dodatkowo Bank Anglii obniżył stopy procentowe dla przedsiębiorców. Rząd na sfinansować także dotacje w kwocie 10-25 tysięcy funtów dla małych przedsiębiorstw.

Porównanie wysokości programów pomocowych w poszczególnych krajach

Trudno jest porównać rozwiązania pomocowe w różnych krajach europejskich, ponieważ każdym z nich panują zupełnie inne warunki gospodarcze. Można oczywiście przeliczyć, ile euro w każdym z tych państw zostanie przeznaczonych na ratowanie gospodarek, co da pewien obraz tego, jak dany kraj radzi sobie z pandemią.

Nie da się tego jednoznacznie porównać chociażby z uwagi na stopień rozwoju danego państwa oraz na jego dotychczasowe wydatki na gospodarkę, a także ze względu na różnicę w płacach. Ponadto należy mieć tu na uwadze cele tych środków – w niektórych państwach są one znacznie szersze niż w innych bądź mogą być przeznaczone na pożyczki dla przedsiębiorców, co do których nie ma pewności, czy zostaną w całości wykorzystane. Niemniej jednak na wykresie można zobaczyć, że w Polsce, mimo przeliczenia środków programu pomocowego na euro, budżet ten jest (na chwilę obecną) wyższy niż w przypadku najbardziej dotkniętych pandemią Włoch.

Warto tu również zwrócić uwagę na to, ile procent z całości budżetu przeznaczonego na walkę z gospodarczymi skutkami pandemii koronawirusa zostanie wykorzystanych na pomoc przedsiębiorcom i pracownikom. Rozwiązania te są podobne we wszystkich krajach, przy czym głównie koncentrują się one na odroczeniu lub rozbiciu na raty podatków oraz składek.

Należy przy tym dodać, że również Unia Europejska uruchomiła działania, które mają wspomóc poszczególne kraje. Komisja Europejska zatwierdziła czasowo obowiązujące zasady, które mają umożliwić większą elastyczność wykorzystania środków wchodzących w skład budżetu UE. Pieniądze te pochodzić będą z polityki spójności i wynosić mają 37 mld euro. Zasili to częściowo stan środków w poszczególnych państwach i pozwoli na zatrzymanie spadku PKB, który jest nieunikniony, niezależnie od podejmowanych aktualnie działań, niemniej jednak można w dużej mierze ograniczyć te tragiczne skutki gospodarcze.

Uwaga: Przedstawione rozwiązania w poszczególnych państwach aktualne są na dzień publikacji, tzn. 26.03.2020. Z pewnością kolejne rozwiązania będą się pojawiały w kolejnych dniach/tygodniach.